Il post da mediaziun respunda adina – cuntrari a YouTube & co.

Il post da mediaziun è in dals instruments che distingua la SRG SSR da Google, TikTok u Meta. Tgi che ha l’impressiun ch’in rapport saja stà malgist u fauss, po reclamar e survegn en mintga cas ina resposta. La lavur da las mediaturas e dals mediaturs n’è betg adina simpla, ma ella è impurtanta per la qualitad da las medias ed uschia era per la democrazia.

Il spezialist da medias sa da tge ch’el discurra: fin il 2020 ha el manà il post da mediaziun da lingua tudestga da la SRG SSR; avant è el stà tranter auter president da l’Autoritad independenta da recurs davart radio e televisiun (AIRR). En Svizra fa il fatg che las consumentas ed ils consuments da medias pon inoltrar ina protesta part da la garanzia da la qualitad. Il sistem è fitg simpel ed exemplaric, tant per la medias privatas sco era per la SRG SSR, explitgescha Roger Blum. «In e-mail tanscha. In sistem uschè simpel per il public n’exista en nagin da noss pajais vischins.»

En Svizra han ins creà ils posts da mediaziun il 1992 en il rom da la lescha da radio e televisiun. Per las medias privatas datti trais instanzas da recurs. La SRG SSR sezza ha tschintg: ina per mintga regiun linguistica ed ina per swissinfo.ch. Il post da mediaziun en Svizra tudestga vegn manà actualmain dad Esther Girsberger e Urs Hofmann. Il volumen da lavur è grond cun var 1000 reclamaziuns ad onn. A mintgina da quellas èsi da dar ina resposta en scrit entaifer 40 dis. «Gea, quai è ina lavur agreabla», declera Esther Girsberger suenter in mument da ponderaziun. «Jau avess mo gugent in zichel dapli temp per las dumondas che concernan tematicas propi interessantas.»

Svizra tudestga: il clima e la guerra èn temas regulars

La gronda part da las reclamaziuns pertutga las emissiuns d’infurmaziun e cumpiglia in lartg spectrum tematic. Tenor Esther Girsberger èsi da constatar che las dumondas derivan surtut da persunas cun in pensament da dretga e ch’ellas concernan l’equiliber: ins mussia per exempel mo demonstraziuns da la dretga extrema e naginas da la sanestra extrema. U la primministra da l’Italia Giorgia Meloni vegnia preschentada a moda dischavantagiusa, cuntrari a la manadra da l’opposiziun Elly Schlein. Dapi il 2023 gioga er il tema dal gender ina rolla impurtanta. Actualmain datti era savens reclamaziuns davart rapports sur da la midada dal clima, Covid-19 e la guerra en l’Ucraina. «Ils rapports davart la guerra vegnan crititgads en general da simpatisantas e simpatisants proruss», explitgescha Esther Girsberger. «Nus avain er adina in pitschen dumber da persunas che inoltrescha almain ina giada il mais ina protesta. Quai è stentus. Ma mintga reclamaziun vegn tractada cun premura. Quai vul dir che nus dal post da mediaziun guardain l’emprim l’emissiun pliras giadas, suenter dumandain nus la redacziun da prender posiziun e la finala redigin nus in rapport final. Tenor la mediatura sa fa valair ina nova tendenza: la protesta vegn inoltrada pli e pli savens d’advocatas e d’advocats sin dumonda da lur clientas e clients. Per exempel: ina trenadra suspendida en il sectur dal sport vegn menziunada cun num en ina moda e maniera critica, quai che constituescha ina violaziun da la persunalitad. La resposta en scrit a talas reclamaziuns sto damai er esser giuridicamain irreproschabla.

E per tge temas avess Esther Girsberger gugent dapli temp? «Per exempel per il fatg ch’il Tour de Suisse dals umens è stà in grond tema, ma betg il Tour de Suisse da las dunnas. U per reclamaziuns sco quella da la menziun dal num da la trenadra». Il barat cun las redacziuns pertutgadas che succeda en general a moda averta ed appreziada, è adina instructiv. Sin las 1000 reclamaziuns che vegnan inoltradas mintg’onn al post da mediaziun da lingua tudestga da la SRG SSR vegnan en media var ventg transmessas a l’AIRR. Il 2021 e 2022 èn trais respectivamain quatter da quellas la finala vegnidas approvadas.

En Svizra romanda: il public vegn envidà ad in dialog al lieu

Tar il post da mediaziun da la SRG SSR en Svizra romanda dat la mediatura Raymonde Richter pais al
contact persunal. «Durant in inscunter han las partidas la pussaivladad da discutar da maniera pli averta e differenziada, perquai ch’il barat resta confidenzial», explitga ella. In quart fin in terz da las reclamaziuns vegn tractà mintg’onn cun agid d’ina seduta da mediaziun e betg cun in proceder en scrit. Cuntrari a ses pendant en Svizra tudestga resta il post da mediaziun en Svizra romanda en ina rolla d’intermediatura e na s’exprima betg davart la giustificaziun dals arguments preschentads. Ils temas èn fitg variads e pertutgan per gronda part dumondas actualas e da relevanza per la societad. Intgins temas da las 22 reclamaziuns inoltradas il 2022 èn stads Covid-19 e las vaccinaziuns, Giorgia Meloni, ils pesticids, l’abort, il laicissem (purtar il vel islamic) e la libertad da s’exprimer (umor en connex cun la religiun).

Per Roger Blum, l’anteriur mediatur dal post da mediaziun en Svizra tudestga, èsi evident che las reclamaziuns vegnan tractadas en Svizra romanda pli savens en sedutas che a scrit: «La chargia da lavur è differenta: en Svizra tudestga vegnan inoltradas 800 fin 1000 reclamaziuns ad onn, en Svizra romanda 50 ed en Svizra taliana anc damain.» Perquai èsi pussaivel d’organisar là sedutas, a las qualas èn represchentadas tant las persunas malcuntentas sco era la redacziun crititgada. «Da mes temp devi en Svizra tudestga dus u trais cas ch’ins tractava en ina seduta.» Quai è restà en il medem rom era tar sias successuras e ses successurs.

En il Grischun: contact direct cun la redacziun

Il post da mediaziun en il Grischun ha da tractar mo paucs cas u insumma nagins. Toni Hess maina quest servetsch dapi 25 onns, ed en il decurs dals ultims diesch onns ha el gì da tractar en tut var diesch reclamaziuns. Deplorablamain, sco che Toni Hess di. Pertge: «paucs cas vul dir pauca rutina.» El vesa duas raschuns per questa situaziun: «Ina è che tuts enconuschan in l’auter qua en il Grischun. Sch’insatgi ha in problem cun in rapport, telefonescha el a la redacziun. E suenter è la chaussa reglada.» La segunda raschun: RTR ha damain emissiuns criticas en ses program che SRF. Nus avain per exempel survegnì reclamaziuns, sch’ins ha surdà internamain incumbensas en il rom da projects. U en connex cun ina reportascha davart ina «batgaria da chasa», nua ch’ins ha reproschà a l’emettur d’avair maltractà ils animals. Cunquai che Toni Hess ha uschè paucs cas, po el gidar las medias privatas en cas da contestaziuns. Tuttina considerescha el in’instanza da mediaziun en il Grischun sco fitg impurtanta: «Il post da mediaziun è sco ina flotta da preschientscha en ina guerra maritima. Quella influenzescha l’andament da la guerra senza stuair bandunar il port.»

swissinfo: i dat era criteris per ils commentaris

Il dumber da reclamaziuns al post da mediaziun da swissinfo.ch è raschunaivel: l’onn passà èn vegnidas inoltradas sis protestas. L’anteriur mediatura Sylvia Egli von Matt constatescha duas tendenzas: d’ina vart stattan ils commentaris da las lecturas e dals lecturs e l’elavuraziun redacziunala da quels pli e pli en il center da l’attenziun. Igl è impurtant che quest sectur vegnia era tractà schurnalisticamain a moda critica ed equilibrada. Da l’autra vart observa er ella che las reclamaziuns vegnan inoltradas pli e pli savens d’advocatas e d’advocats. Sylvia Egli von Matt manegia: «Sco mediatura n’èsi betg adina simpel da sa concentrar surtut sin la via schurnalistica che sin la via giuridica.»

La lavur da las mediaturas e dals mediaturs è damai tut tenor il post da mediaziun pli u main pesanta e stentusa. E tuttina è l’impurtanza da quests posts evidenta: il fatg che las consumentas ed ils consuments da medias pon sa drizzar ad in post da contact per render attent als puncts critics en las reportaschas, per contestar quellas e survegnir respostas approfundadas, è in bain prezius en ina democrazia.

• «Die Klagemauern der Schweizer Medien», publicaziun per il giubileum da 25 onns dals posts da mediaziun 2017
• Rapport davart l’activitad da mediaziun dad Esther Girsberger e Kurt Schöbi (2020)

Daniela Huwyler, favrer 2024