«Questas applicaziuns-web contribueschan a la visibilitad dal rumantsch»
La chasa da medias RTR da la SRG SSR ha sviluppà dus programs che faciliteschan la translaziun en rumantsch.
«Questas applicaziuns-web simplifitgeschan la lavur da RTR ed augmentan la visibilitad dal rumantsch», declera Bernard Bearth, responsabel datas ed archiv tar RTR. Las duas applicaziuns-web sviluppadas da nov «Speech to text» e «Text to text» contribueschan a la digitalisaziun da la quarta lingua naziunala e gidan da la purtar or en il mund.
«Speech to text»
Igl è bain pussaivel che la populaziun svizra auda quest onn dapli rumantsch che usità. Il motiv: Martin Candinas, il politicher oriund da la Surselva, è quest onn sco president dal Cussegl naziunal il pli aut Svizzer.
Cun l’applicaziun-web da transcripziun «Speech to text» na datti pli naginas stgisas da betg chapir ils pleds da Martin Candinas en sia lingua materna: il program è bun da transcriver rumantsch discurrì directamain en lingua scritta. En in segund pass po l’applicaziun-web «Text to text» translatar il cuntegn en in’autra lingua.
Transcriver gida per exempel en il rom d’intervistas u da lavurs da studi, per las qualas ins fa savens discurs a bucca. L’applicaziun-web «Speech to text» è buna da distinguer ils tschintg idioms – e danovamain po ella era transponer ils idioms en rumantsch grischun.
«Malgrà ils gronds avantatgs ha il sistem ina u l’autra macla – quai po esser magari divertent», raquinta Bernard Bearth. «Cun transcriver daventa dal president in pessimist. E las vacanzas da mel sa midan en vacanzas enta Medel.» Il computer na remplazza damai betg l’uman, il text sto en mintga cas vegnir verifitgà d’ina persuna.
Las redacziuns da RTR dovran gia «Speech to text». Cun l’applicaziun-web pon ins lavurar pli effizientamain – la transcripziun stentusa a maun scroda e las schurnalistas ed ils schurnalists pon sa concentrar sin l’essenzial.
Era material d’archiv auditiv vegn transcrit, uschia ch’ins chatta meglier ils cuntegns. «Speech to text» augmenta damai la preschientscha digitala dal rumantsch, pertge che programs da translatar sco Google Translate, DeepL u auters pon utilisar la lingua.
Sin töggl.ch stat il servetsch a disposiziun a la publicitad. Suprastanzas communalas pon per exempel registrar lur sesidas e suenter las transcriver e protocollar en scrit. Il sistem fa ina contribuziun preziusa dapertut, nua che lingua discurrida duai vegnir transcritta.
Quest video mussa co ch’il sistem funcziuna e co ch’il rumantsch vegn digitalisà.
«Text to text»
Il project collià cun l’applicaziun-web da transcripziun sa numna «Text to text». Cun quella applicaziun-web pon ins translatar rumantsch scrit en tudestg, franzos, talian ed englais – e cuntrari.
Ella fa part dal sistem da redacziun da RTR e facilitescha er en quel sectur la lavur quotidiana. La publicitad po acceder al servetsch sut Textshuttle.
«Quai è ina coola chaussa che bleras e blers apprezieschan fitg, tant a l’extern sco er a l’intern da RTR», sa legra Bernard Bearth. Quai mussan era las cifras d’utilisaziun: dapi la stad 2022 ha l’applicaziun-web da translaziun elavurà 33’000 paginas a l’extern e 16’000 paginas a l’intern da RTR.
