Avatars che elimineschan ils obstachels

Suttitels, lingua da segns ed avatars 3D: a chaschun dal Di da l’accessibladad ha la SRG SSR discutà cun persunas impedidas d’udida davart las purschidas ch’i dovra per promover l’accessibladad senza barrieras. Grazia a talas prestaziuns pon umans cun impediments d’udida numnadamain sa participar meglier a la vita sociala.  

Curt avant las 10.00 tar SRF a Turitg Leutschenbach: il Di da l’accessibladad è annunzià en grondas letras cotschnas davant l’edifizi da la televisiun e plaunsieu s’emplaina la lobby davant ils studios cun umans. Tuttina crescha il livel da ramurs strusch, la gronda part da las visitadras e dals visitaders discurra in cun l’auter en la lingua da segns. Persunas cun impediments d’udida da tut las parts da la Svizra èn viagiadas a Turitg per s’inscuntrar a quest barat.

Entant ch’ils giasts vegnan beneventads cun café e cornets, fa il team d’organisaziun da la SRG SSR in ultim test tecnic en il studio da sport. La tensiun è gronda. Il team ha endrizzà oz trais moniturs cun projecziuns en trais linguas. Interpretas ed interprets da la lingua da segns examineschan giusut en la sala, sch’il contact sur ils uregliers cun las interpretas ed ils interprets simultans sin l’empora funcziuna. Betg preschenta en la stanza n’è la terza gruppa involvida per transmetter la lingua: las persunas che fan ils suttitels tar SWISS TXT, ils uschenumnads respeakers. Ellas endateschan en trais linguas ils suttitels che vegnan visualisads sin ils moniturs durant las preschentaziuns ed ils lavuratoris. «Per che las persunas cun udida cumplaina e quellas cun impediments d’udida, persunas da lingua tudestga, da lingua franzosa e taliana sa chapeschian, avain nus 18 persunas en servetsch», di Mariana Wirz, manadra da project en la direcziun Svilup e purschida da la SRG SSR ed inizianta dal di da barat.

Ussa vegnan las participantas ed ils participants accumpagnads a lur plazs en il studio. D’ina vart sesan las persunas da lingua tudestga, da l’autra vart quellas da lingua franzosa e taliana. Las interpretas ed ils interprets da la lingua da segns stattan en pe u sesan davant lur public e spetgan da vegnir en acziun. Il di cumenza cun in quart d’ura retard. Fin che mintgina e mintgin ha ils apparats ed uregliers necessaris e la tecnica funcziuna, dovri in zichel pazienza. Il public para dentant d’esser disà che tut va in pau pli plaun. 

Experimentar per il public senza udida  

Il program cumenza cun l’emprim lavuratori e cun la preschentaziun dal tandem spezial da «Signes». Dapi trais onns collavuran la moderatura surda Natasha Ruf e la reschissura cun udida cumplaina Christina Pollina per l’emissiun che sa drizza explicitamain a persunas cun impediments d’udida e che rapporta mintga mais durant 30 minutas davart temas che concernan il mund da las persunas senza udida. Ellas raquintan da lur modas da lavurar differentas ed accentueschan quant impurtant ch’igl è da communitgar bain per pudair collavurar cun success. 

Alura infurmeschan Aixa Andreetta, Ana Bas e Philippe Hêche, manadras e manader da la purschida senza barrieras da RSI, SRF e RTS, davart las novaziuns che la SRG SSR examinescha per facilitar l’access al program. Da preschent vul ella sclerir, sche films da ficziun s’adattan per la lingua da segns. Sco project da pilot serva la seria da crimi «Alter Ego» che vegn emessa cun in’interpreta u cun in interpret da la lingua da segns. In ulteriur project è l’emissiun per uffants «Les enquêtes de Maëlys» che vegn translatada en la lingua da segns. SRF mussa «Ein Fall für Maëlys» en la lingua da segns a partir dals 27 da december 2023 sin Play SRF. Era las numerusas variantas per suttitular las emissiuns vegnan preschentadas al public: la suttitulaziun automatica, la semiautomatica, quella live e semilive e la suttitulaziun preparada.  

Ussa dastga il public prender il pled. Cun agid dal program Mentimeter vul la SRG SSR savair, sche las emissiuns plaschan meglier cun suttitels u en la lingua da segns. Sin mintga monitur vegn projectà in auter code QR per che mintga lingua possia votar separadamain. Ils resultats da l’enquista cumparan sin ils moniturs: 23 persunas prefereschan las emissiuns suttituladas, 14 quellas en lingua da segns. Las preferenzas entaifer la communitad èn damai fitg differentas, tut tenor, sch’ins è daventà flaivla u flaivel d’udida en il decurs da la vita u sch’ins è surda u surd dapi la naschientscha. Per las persunas ch’èn surdas dapi la naschientscha è la lingua da segns lur lingua materna, entant ch’ils umans cun in’udida ch’è sa flaivlentada cun la vegliadetgna legian bain e gugent suttitels. D’accord èn las participantas ed ils participants dentant stads, cura ch’igl è ì per la dumonda tge emissiuns ch’ellas ed els guardassan uschiglio anc gugent cun suttitels u en la lingua da segns: «tuttas» è stada la resposta la pli frequenta.  

 Rimnar experientschas e communitgar giavischs 

Suenter l’emprim lavuratori sa mettan duas gruppas sin ina tura tras la chasa ed ils studios. Suenter ina pausa da mezdi vai vinavant cun il segund lavuratori davart ils products digitals.  Lukas Gysling ed Etienne Rallu da la direcziun Svilup e purschida da la SRG SSR mussan co che las persunas cun impediments d’udida pon nizzegiar la plattafurma da streaming Play Suisse. Las emissiuns suttituladas vegnan visualisadas en la survista e pon vegnir activadas giudim a dretga.

Uss ha il public la chaschun da communitgar experientschas e giavischs. Per che tuttas e tuts en sala vesian ils segns, va la persuna che vul s’exprimer davantvart, nua ch’in interpret da la lingua da segns transmetta il votum en la lingua orala, uschia che las interpretas ed ils interprets da la lingua da segns ed ils respeakers pon translatar e suttitular vinavant. In participant ha vulì guardar la documentaziun davart tetovaziuns, ma deplorablamain hajan ils suttitels mancà. Il team da la SRG SSR vul ir suenter a questa dumonda. L’interess è grond ed ils basegns èn multifars: Nua poss jau m’annunziar en cas da pannas? Poss jau engrondir l’interpret da la lingua da segns? Èsi pussaivel da visualisar ils suttitels sisum il monitur, per ch’ins vesia tar las emissiuns da sport adina la balla? Èsi pussaivel da descriver en in film a moda pli precisa il gener da la musica empè d’inditgar mo «musica»?   

Il lavuratori 2 vegn cumplettà cun ina preschentaziun davart HbbTV. Theo Mäusli da la direcziun Svilup e purschida declera las pussaivladads illimitadas da HbbTV en connex cun l’accessibladad senza barrieras. En projects da pilot fan ins da preschent tests cun avatars che san la lingua da segns. I sa mussa che HbbTV è anc pauc enconuschent entaifer las persunas cun impediments d’udida. En l’enquista din dentant bleras persunas ch’ellas vulessan savair dapli davart questa tecnica.  

Pussaivladads da duvrar l’intelligenza artifiziala  

En il terz lavuratori vai per las pussaivladads tecnologicas futuras. Natiralmain gioga l’intelligenza artifiziala ina rolla impurtanta. Michaela Nachtrab da Business Development Accessibility Services tar SWISS TXT numna sco exempels la suttitulaziun semiautomatica ed automatica. Ella declera era las sfidas da la suttitulaziun per las differentas contribuziuns. I na saja betg pussaivel da surpigliar per exempel per la purschida online automaticamain ils suttitels da la televisiun, declera ella. Ella menziunescha er ils differents process per las translaturas ed ils translaturs cun udida cumplaina e quellas e quels cun impediments d’udida. Per translaturas e translaturs surds dovria quai in pass intermediar sur la transcripziun – l’uschenumnada glossa – per crear suttitels en ulteriuras linguas. In auter tema èn ils avatars che sa laschan strusch differenziar pli da vairs umans, saja quai concernent la cumparsa, ils moviments e la mimica. In’ulteriura sfida per automatisar ils suttitels è tenor Michaela Nachtrab la grammatica differenta en la lingua discurrida/scritta e la lingua da segns. La frasa «Die Katze geht um das Haus» vegnia exprimida en la lingua da segns sco «Haus Katze geh um». La SRG SSR impundia novas tecnologias là, nua che quai fetschia senn e discuteschia las decisiuns ensemen cun las persunas pertutgadas. 

Il di da barat va vers la fin. Anc ina giada duai il public exprimer sia opiniun: Duain ils suttitels transmetter exactamain il text discurrì u fissi meglier da scursanir els? Duai la SRG SSR augmentar il dumber d’emissiuns suttituladas cun la suttitulaziun automatica, era sch’i po capitar sbagls cun quella metoda? Tge gener d’avatars prefereschan las persunas pertutgadas? Suenter questas dumondas vai vinavant cun l’apero che porscha anc ina giada la chaschun da s’infurmar.  

Service public per excellenza 

Igl è stà in enritgiment per la SRG SSR da pudair discutar cun ils umans che nizzegian ils programs. Guardond enavos sin las entschattas da l’accessibladad senza barrieras avant 15 fin 20 onns, pon ins constatar ch’ins è vegnì in bun toc vinavant, ma ch’il viadi n’è anc ditg betg a fin. Adina puspè datti novas pussaivladads tecnologicas che ston vegnir examinadas e discutadas. En quest senn: la SRG SSR sa legra sin ulteriuras chaschuns da barat!