«Vraiment»: in'emissiun da RTS scuvra fake news
Fake news e teorias conspirativas èn omnipreschentas e retschertgas d’auta qualitad daventan perquai tant pli impurtantas. RTS ha stgaffì cun «Vraiment» in format investigativ che sa basa sin transparenza e la participaziun da la communitad. Il public po guardar davos las culissas e sa participar a las retschertgas per uschia gidar ad identifitgar fake news.
Co vegn la musica utilisada per derasar las ideologias da neonazis? Tgi profitescha da quai? E tge rolla gioga Spotify en quest connex? Questas dumondas sclerescha l’emprima ediziun da l’emissiun «Vraiment». Il format è ina sort da tutorial per il vast public, per che tuttas e tuts contribueschian uschè pauc sco pussaivel ad infurmaziuns falladas. L’emissiun investigativa è dapi il mars en il program da RTS. Ella detectescha publicaziuns engianusas ed autras cugliunarias en la rait, analisescha fake news, mussa pussaivladads per examinar fatgs ed envida la communitad online da sa participar a las retschertgas. Quai procura per transparenza e fidanza.
Per l’emprima ediziun cun il titel «musica da nazis sin Spotify» han la schurnalista Cécile Tran-Tien e ses dus collegas lavurà passa dus mais. La lavur da retschertga dal team ha durà circa in mais, durant il qual ins ha filmà mintga pass, mintga perscrutaziun e mintga telefon. Suenter è suandada ina lavur da tagliar fitg pretensiusa per che las aspectaturas ed ils aspectaturs possian a la fin era suandar tut ils pass e furmar in’atgna opiniun.
Nus tuttas e tuts faschain part dal process
Fin avant pauc temp era la verificaziun d’infurmaziuns e la responsabladad correspundenta resalvada ad in pitschen circul da persunas dal fatg. Cun la rait digitala che sa derasa è questa responsabladad s’extendida sin l’entira societad, uschia che la differenza tranter «dischinfurmaziun» ed «infurmaziuns falladas» vegn adina pli impurtanta. La dischinfurmaziun descriva infurmaziuns ch’èn intenziunadamain falladas, cun las qualas la publicitad duai vegnir manipulada per finamiras economicas, politicas u auters scopos. L’infurmaziun fallada cumpiglia sbagls nunintenziunads, ma era il parter e derasar infurmaziuns falladas. Mintga persuna che derasa pia insatge en la rait è part dal process, di Nathalie Pignard-Cheynel, docenta da schurnalissem e communicaziun digitala a l’Universitad da Neuchâtel e manadra dals studis da master en schurnalissem (MAJ e MAJI).
Nathalie Pignard-Cheynel, docenta da schurnalissem e communicaziun digitala a l’Universitad da Neuchâtel e manadra dals studis da master en schurnalissem (MAJ e MAJI)
mess a disposiziun
«Nus na pudain betg tuttas e tuts cumbatter la dischinfurmaziun. Sch’ins evitescha dentant da derasar infurmaziuns falladas, eruescha ellas cun divers instruments e metta en dumonda las funtaunas, pon ins sut circumstanzas contribuir fitg bler per restrenscher infurmaziuns falladas», di la schurnalista da RTS Cécile Tran-Tien.
«Cumbatter la perdita da confidenza cun crear transparenza»
Pervi da la massa d’infurmaziuns d’ozendi datti savens irritaziuns davart quai ch’è vair e quai ch’è fauss. Quai fa ch’ins perda la fidanza en las medias. Pon schurnalistas e schurnalists survegnir enavos questa fidanza? Gea, manegia Nathalie Pignard-Cheynel. Tenor sia opiniun porscha l’emissiun «Vraiment» cun ses punct da partenza innovativ ina soluziun. «Per l’ina na vegn betg ditg al public tge ch’el duai pensar, mabain ins survegn infurmaziuns ed explicaziuns davart in tema cumplex. Quai gida da furmar in’atgna opiniun.» Per l’autra contribuescha la transparenza davart ils singuls pass da lavur a la credibladad.
Era l’ospitanta da «Vraiment» Cécile Tran-Tien s’engascha per la transparenza sco la meglra via per cumbatter la perdita da confidenza. «Perquai empruvain nus d’agir pass per pass ed a moda uschè exacta e detagliada sco pussaivel.» Era grazia al barat cun la communitad vegnia stgaffida transparenza: «Nus mussain a las persunas ch’ellas èn ablas da verifitgar sezzas in’infurmaziun cun ils instruments correspundents ed in pau temp.»
L’ospitanta da «Vraiment» Cécile Tran-Tien.
In’emissiun cun collavuraturas e collavuraturs voluntaris
Il team da «Vraiment» ha cumenzà a furmar ina communitad da persunas voluntarias. Cécile Tran-Tien e ses collegas vulan dentant anc engrondir questa gruppa ed envidan perquai suenter mintga episoda las aspectaturas ed ils aspectaturs da far part. Per il mument fan 26 persunas part da la communitad, tranter auter studentas e students, expertas ed experts da dretg ed emploiadas ed emploiads da bibliotecas. «Nus na tschertgain nagins profis, mabain persunas che han gust da tschertgar fatgs e d’eruir la vardad.» Per ils servetschs che vegnan prestads porscha la schurnalista a las collavuraturas ed als collavuraturs voluntaris ina giada il mais ina scolaziun davart instruments da retschertga.
L’experta da schurnalissem Nathalie Pignard-Cheynel numna quai ina furma dal schurnalissem collaborativ: «La communitad na remplazza betg las schurnalistas ed ils schurnalists, ma sustegna els en tschertas incumbensas.» I saja dentant impurtant che la lavur da las voluntarias e dals voluntaris vegnia accumpagnada ed era cunfinada da schurnalistas e schurnalists cun experientscha. Retschertgas ston vegnir manadas d’ina persuna dal fatg ch’enconuscha las numerusas reglas eticas dal schurnalissem. «Uschia accumplescha ‹Vraiment› tut ils criteris ch’ins po spetgar d’ina chasa da medias naziunala.»
Lucie Donzé, zercladur 2024
