Cotschen, oransch u verd: in'ampla per fake news
Scolar:as da la scola professiunala spezialisada emprovan da sviluppar instruments per controllar la vardaivladad da novitads. Eine Initiative unterstützt von der SRG.
Pascal Straumann ha 24 onns, el è dissegnader da construcziun auta e sin via da far la matura professiunala. En il rom dal program d’instrucziun «myidea» è el s’approfundà en il tema «fake news»: «Jau vi savair dapli dals interess che sa zuppan davos in parairi. Datti parairis cumplettamain neutrals? A mai pari interessant da savair da tgi ch’ils parairis derivan, sche la persuna ha per exempel interess finanzials.»
Pascal Straumann ha sviluppà in’idea da fatschenta e dà a sia interpresa il num fictiv «trueso». I giaja per la vardad. Ma scuvrir la vardad – quai saja pretensius e pretendia in grond impundiment, di Straumann. «Jau sun m’orientà al label da victualias NutriScore. Sch’in avis u in parairi è correct, è il crutsch verd, en cas da dubi vegn el marcà cun oransch e sch’el è fauss cun cotschen.»
Straumann è s’imaginà che mintga avis u mintga film passia tras differentas staziuns cun las suandantas dumondas: Pon ins attribuir il maletg ad in pajais? Nua sa chatta il lieu precisamain? Tgi e l’autur:a u filmad:ra? Quant vardaivel è il cuntegn? Natiralmain ch’in tal proceder pretendia in grond sforz e custia bler, conceda il giuven maturand professiunal. Per la finanziaziun haja el pensà a donaziuns anonimas ed ad expert:as engaschad:as. «Probablamain n’è ina tala idea commerziala betg realisabla, igl è in gieu mental. Ma tenor mai fissi bun, sch’ins pudess controllar la vardaivladad da novitads, films u parairis a moda svelta e simpla.»
Simular talas ideas commerzialas è la finamira dal program d’instrucziun «myidea» che la SRG SSR sustegna. Giuv:nas interprendid:ras emprendan uschia las abilitads per sa far valair en il martgà. «Pensar ed agir tenor princips d’interpresa signifitga apunta era d’applitgar in dubi metodic e d’adina puspè verifitgar criticamain, sche las atgnas valitaziuns èn gistas u faussas», di Georg Berger, directur BBZ Olten e president szUDH (Schweizerischen Zentrum für Unternehmerisches Denken und Handeln). «Tgi che vul schliar problems als sto l’emprim identifitgar, lura verifitgar ils fatgs e validar atgnas supposiziuns – quai èn tut elements da la reflexiun critica.»
Tge dovri per scuvrir fake news?
La tecnologia e damai er il consum da medias sa midan oz svelt. Teorias conspirativas devi gia antruras, ma cun las medias socialas sa derasan tut las sorts d’infurmaziun a moda rasanta. I n’è betg adina simpel d’identifitgar fake news, pertge ch’els sa distinguan strusch da novitads vairas.
«Insatgi che parta fake news cun auters, per exempel en las medias socialas, crai forsa che l’infurmaziun saja vaira e gista», declera il schurnalist Marius Born che ha accumpagnà il project da Pascal Straumann. Per scuvrir fake news sajan necessaris ultra dals instruments d’analisa ina tenuta critica ed in spiert avert. «Avair mirveglias signifitga da tschertgar la vardad en l’argument dal visavi», di el. «Il cunfin da la dischinfurmaziun vegn surpassà quel mument ch’insatgi derasa sapientivamain fake news.» En tscherts cas è l’intenziun d’engianar las consumentas ed ils consuments clera.
Final da la «myidea-Challenge» ad Olten, avrigl 2023.
Per la democrazia directa èn la reflexiun critica e la cumpetenza mediala indispensablas. Perquai collavura la SRG SSR sco partenaria cun la Conferenza svizra da las directuras e dals directurs da las scolas professiunalas spezialisadas (CSD). Il program d’instrucziun «myidea» ha la finamira da porscher las medemas schanzas a tut las scolaras ed a tut ils scolars da las scolas professiunalas spezialisadas e da dar ad els la pussaivladad da s’acquistar cumpetenzas d’interprendidras e d’interprendiders. «La SRG SSR e la CSD han interess sumegliants. Perquai fai senn ch’ellas sustegnan cuminaivlamain persunas giuvnas durant la furmaziun professiunala da basa», di Georg Berger, president da szUDH. «Gist sch’i va per applitgar la reflexiun critica en situaziuns realas.»
Passa 200 persunas d’instrucziun han ins gia instruì per la scolaziun particulara e passa 3000 emprendist:as da tut la Svizra han gia participà a «myidea».
Daniela Huwyler, matg 2023
